تحقیق در :TESOL بررسی روندها و انواع تحقیق در ده سال گذشته

چکیده

این مقاله مروری سیستماتیک است بر تحقیقات پیرامون آموزش زبان انگلیسی به‌عنوان زبان دوم یا زبان خارجی در ده سال گذشته. هدف از این بررسی، کمک به محققان زبان دوم یا زبان خارجی برای شناخت روندهایی است که بر تحقیقات مربوط به آموزش و یادگیری زبان انگلیسی تأثیرگذار هستند. در این پژوهش بیش از ۴۰۰ مقاله از چهار مجله برجسته (TESOL Journal، TESOL Quarterly، ELT Journal و Second Language Research) بررسی شده‌اند و روندها و روش‌های مختلف آنها مورد مطالعه قرار گرفته است.

یافته‌ها نشان می‌دهند که علایق پژوهشی در زمینه TESOL تغییر کرده است، زیرا موضوعات و گرایش‌های مختلفی بر اساس نیازهای تحصیلی و اجتماعی دانش‌آموزان افزوده شده‌اند. در دهه گذشته موضوعاتی مانند متدولوژی تدریس، سواد دیجیتالی و استفاده از فناوری برای آموزش زبان انگلیسی بر تحقیقات مسلط بوده‌اند.

مقدمه

سال‌هاست که زبان انگلیسی به یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین زبان‌ها‌ در سراسر جهان تبدیل شده است. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در حال حاضر در حال یادگیری زبان انگلیسی هستند و از آموزش این زبان اهداف گوناگونی مانند برقراری ارتباط، کار یا ادامه تحصیل در یکی از کشورهای انگلیسی‌زبان دارند. در واقع، انگلیسی پرمخاطب‌ترین زبان در جهان است و تعداد افراد غیربومی که انگلیسی را به‌عنوان زبان خارجی یا زبان دوم صحبت‌ می‌کنند، از افراد بومی‌ که به این زبان تلکم می‌کنند بیشتر است (Sharifian, ۲۰۱۳).

بر اساس آمارهای اخیر، بین ۹۱۴ تا ۱۲۰۰ میلیون نفر به زبان انگلیسی صحبت‌ می‌کنند. از این میان، ۴۵۰ میلیون نفر انگلیسی را به‌عنوان زبان اول (ایالات متحده آمریکا، انگلستان، استرالیا، نیوزیلند، کانادا، ایرلند و آفریقای جنوبی)، ۴۰۰ میلیون نفر انگلیسی را به‌عنوان زبان دوم و ۳۵۰ میلیون نفر انگلیسی را به‌عنوان یک زبان خارجی صحبت‌ می‌کنند. زبان انگلیسی امروزه پس از چینی ماندارین و اسپانیایی احتمالاً سومین زبان بزرگ از نظر تعداد گویشوران بومی است (Crystal, 2012). با این حال در صورت ترکیب افراد بومی و غیربومی، احتمالاً زبان انگلیسی رایج‌ترین زبان در جهان است.

در طول دهه گذشته آموزش انگلیسی به‌عنوان زبان دوم یا زبان خارجی توجه زیادی به خود جلب کرده است، زیرا محققان پیوسته به دنبال مؤثرترین و سودمندترین شیوه‌ها برای آموزش زبان انگلیسی به گویشوران سایر زبان‌ها بوده‌اند. Mckinley (۲۰۱۹) به ما‌ می‌گوید که «تحقیقات TESOL به‌طور سنتی توسط محقق-پزشکانی هدایت‌ می‌شد که مشکلات آموزش زبان انگلیسی در دنیای واقعی را (هم‌راستا با ایجاد زبان‌شناسی کاربردی به‌عنوان یک زمینه مطالعاتی) به‌عنوان پایه‌ای برای تحقیقات تصدیق‌ می‌کردند» (ص. ۱).

در طول دهه گذشته، مطالعات متعددی برای درک نیازهای زبانی و آموزشی زبان‌آموزان انجام شده است. این مطالعات مشتمل بر جستجوی رویکردهای آموزشی و یادگیری مؤثرتر و درک واکنش زبان‌آموزان به این روش‌ها‌ست. در اصل، آموزش زبان انگلیسی یکی از زمینه‌های قابل تحقیق در سراسر جهان است، زیرا نظریه‌های جدید، شیوه‌های آموزشی نوین و نگرانی‌های جدید در حوزه یادگیری به وجود آمده‌اند.

در حوزه آموزش زبان انگلیسی، مجلات علمی و پژوهشی متعددی مانند TESOL Quarterly، Second Language Research، Language and Education، Journal of English as an International Language و Language Learning وجود دارند. این مجلات به حوزه آموزش زبان انگلیسی کمک کرده‌اند و شامل مقالات متعدد علمی مرتبط با آموزش زبان هستند.(آموزش tesol)

هدف پژوهش

هدف از این بررسی، ارائه یک مرور سیستماتیک بر تحقیقات پیرامون آموزش زبان انگلیسی به‌عنوان زبان دوم یا زبان خارجی است. در واقع، هدف از این بررسی کمک به محققان زبان دوم و زبان خارجی است تا روندهایی را که بر تحقیقات ده سال گذشته تأثیرگذار بوده‌اند، درک کنند. برای دستیابی به این هدف، از پرسش‌های زیر استفاده شده است:

1.     موضوعات قابل تحقیق در آموزش زبان انگلیسی به افرادی که زبان بومی دیگری دارند (TESOL) و که در ده سال گذشته انجام شده‌اند، کدام هستند؟

2.     در دهه گذشته در TESOL چه روندهای تحقیقاتی انجام شده‌اند؟

3.     چه روش‌های تحقیقی در دهه اخیر مورد استفاده قرار گرفته‌اند؟

متدولوژی پژوهش

محقق این پروژه، تحقیقات را با پرسش از متخصصان حوزه TESOL در مورد پرکاربردترین و شاخص‌ترین مجلات تحقیقاتی مورد استفاده جهت دریافت جدیدترین موضوعات و گرایش‌های حوزه آموزش زبان انگلیسی آغاز کرده است. این کارشناسان شامل برخی از اساتید برنامه TESOL در یکی از دانشگاه‌های میانه جنوبی هستند. چهار مجله علمی مختلف شناسایی و انتخاب شدند: TESOL Journal، TESOL Quarterly، ELT Journal و Second Language Research. این چهار مجله بر اساس دانش محقق و توصیه‌ها و ترجیحات کارشناسان انتخاب شده‌اند.

این مجلات، فصلنامه‌های دانشگاهی مورد بررسی اعضای هیئت علمی (quarterly academic peer-reviewed) هستند که هزاران مقاله در موضوعات مختلف در مورد آموزش و یادگیری زبان انگلیسی منتشر‌ می‌کنند. انتشار مقاله در یکی از این مجلات کمی چالش‌برانگیز است، زیرا صدها محقق برای پذیرفته شدن مقاله خود در آنها تلاش‌ می‌کنند. به گفته Mahboob و همکاران (۲۰۱۶)، با اینکه مجله TESOL Quarterly هر سال صدها مقاله تحقیقاتی دریافت‌ می‌کند، از هر دوازده مقاله، تنها دو مقاله در آن منتشر‌ می‌شوند. این عدد تصوری در مورد ماهیت رقابتی مجله و تحقیقات این حوزه ارائه می‌دهد.

همچنین برای تکمیل این پروژه تحقیقاتی طرح زیر دنبال شد: ابتدا، محقق تحقیقات کلی را روی همه مجلات انجام داد تا به جدیدترین مقالات در مورد آموزش زبان انگلیسی در ده سال گذشته دست یابد. ثانیاً، محقق ده مقاله اول هر سال در نشریه را برای شناسایی موضوعات و همچنین سایر اطلاعات ضروری مانند تمرکز خاص مقاله، متدولوژی تحقیق و تکنیک‌های مورد استفاده بررسی کرد. در نهایت، محقق یک جدول داده‌ای تهیه کرد که شامل این اطلاعات بود. گفتنی است که برای جمع‌آوری داده‌های این پروژه تحقیقاتی، بیش از ۴۰۰ مقاله از هر دو مجله مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته‌ها و بحث

بررسی سیستماتیک تحقیق، چندین روند و موضوع را نشان داد که در ده سال گذشته توجه محققان حوزه TESOL را به خود جلب کرده‌اند. جدول ۱ برخی موضوعات تحقیقاتی را نشان‌ می‌دهد که به نظر‌ می‌رسد در این مدت مورد علاقه محققین بوده‌اند.

جدول ۱: موضوعات و روندها در آموزش زبان انگلیسی در ده سال گذشته

در دهه گذشته، تحقیقات در زمینه آموزش و یادگیری زبان انگلیسی بر موضوعات و گرایش‌های زیادی تمرکز داشته‌اند که هم به آموزش معلمان و هم به آموزش دانش‌آموزان مربوط هستند. بر اساس داده‌ها، این موضوعات را می‌توان در بخش‌های مختلفی از جمله شیوه‌های تدریس، مواد آموزشی، رشد دانش‌آموزان و آموزش چندفرهنگی دسته‌بندی کرد. هر یک از این دسته‌بندی‌ها شامل موضوعات و گرایش‌های متعددی است که محققان حوزه TESOL  در مورد آنها جستجو و بررسی کرده‌اند. محققان حوزه TESOL شیوه‌های تدریس را در ده سال گذشته به‌طور گسترده مورد بررسی قرار داده‌اند.

همان‌طور که در جدول ۱ مشاهده‌ می‌شود، پرکاربردترین موضوعات در دهه گذشته استفاده از فناوری در کلاس‌های زبان انگلیسی (۱۳.۷ درصد) و پس از آن متدولوژی تدریس انگلیسی (۱۲.۵ درصد) هستند.

همچنین داده‌ها نشان می‌دهند که پژوهشگران آموزش زبان انگلیسی مشتاق بررسی سایر موضوعات مهم و مرتبط با شیوه‌های آموزشی مانند زبان انگلیسی برای مقاصد خاص بوده‌اند که بیش از (۱۰.۵درصد) پژوهش‌ها را در ده سال گذشته به خود اختصاص داده‌اند. این یافته به گفته Barrett  و  Liu(۲۰۱۶) تغییر به سمت تحقیقات بیشتر در آموزش زبان انگلیسی برای مقاصد خاص و آموختن انگلیسی برای اهداف آکادمیک را برجسته‌ می‌کند. Barrett و Liu (2016) می‌گویند: «در آموزش زبان انگلیسی، تغییری صورت گرفته است به سمت آموزش سبکی کاربردی‌تر از زبان انگلیسی به نام انگلیسی برای مقاصد آکادمیک (EAP) یا انگلیسی برای اهداف خاص (ESP) که‌ به افراد غیربومی ابزارهای زبانی خاصی می‌دهد که آموزش را تسهیل‌ می‌کنند یا به آنها کمک‌ می‌کند در مورد کار آکادمیک خود به زبان انگلیسی صحبت کنند.» (ص. ۱۲۲۸)

علاوه بر این، سایر روندهای تحقیقاتی مانند سنجش و ارزیابی (۸.۷ درصد) و سیاست آموزشی (۸.۲ درصد) نیز برجسته بوده‌اند. همچنین آموزش چندفرهنگی مورد توجه قرار گرفته است و محققان رابطه بین زبان و فرهنگ (۷.۵ درصد)، جنسیت، نژاد و قومیت در کلاس‌های انگلیسی (۵.۵ درصد) و دوزبانگی (۵ درصد) را بررسی کرده‌اند. موضوعات دیگر شامل روان‌شناسی (۵ درصد)، یادگیری قرن ۲۱ (۳.۷ درصد) و خلاقیت (۲.۵ درصد) هستند. در پایان، چندزبانی ۲ درصد از تحقیقات در TESOL را به خود اختصاص داده است. با اینکه این موضوع کمترین شانس تحقیق را در مقالات بررسی‌شده داشته، بسیاری از محققین بر اهمیت چندزبانی در کلاس‌های زبان ‌امروزی تأکید کرده‌اند. همان‌طور که Taylor و Snoddon (۲۰۱۳) اشاره‌ می‌کنند «چندزبانی در TESOL مستلزم یک تغییر پارادایم است که رویکردهای جدیدی برای درک آموزش و یادگیری ارائه می‌کند» (ص. ۴۴۰).

به‌طور کلی داده‌ها نشان‌ می‌دهند که علایق پژوهشی در زمینه TESOL تغییر کرده‌اند و موضوعات و گرایش‌های زیادی بر اساس نیازهای تحصیلی و اجتماعی دانشجویان مطرح شده‌اند. موضوعاتی مانند متدولوژی تدریس، سواد دیجیتالی و استفاده از فناوری برای آموزش زبان انگلیسی در دهه گذشته در تحقیقات غالب بوده‌اند.

شکل ۱: موضوعات تحقیق که در ۱۰ سال گذشته مورد توجه محققین قرار گرفته‌اند.

همچنین از چندین متدولوژی تحقیق برای انجام این مطالعات استفاده شده‌ است. جدول و شکل ۲ اطلاعات بیشتری در مورد انواع روش‌های تحقیقی که در دهه گذشته مورد استفاده قرار گرفته‌اند، ارائه‌ می‌دهند.

جدول ۲: انواع روش‌های تحقیقاتی که طی ده سال اخیر در TESOL مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

شکل ۲: انواع روش‌های تحقیقاتی که طی ده سال اخیر در TESOL مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

در مورد روش‌های تحقیق، داده‌های جدول ۲ نشان‌ می‌دهند که تحقیق کیفی رایج‌ترین نوع روش تحقیق در ده سال اخیر در حوزه آموزش زبان انگلیسی بوده است. ۴۵ درصد از مقالات مورد بررسی، ماهیت کیفی داشتند و پژوهشگران برای جمع‌آوری داده‌ها از تکنیک‌های کیفی متعددی مانند مصاحبه، مشاهده، مقالات کتبی و بحث گروهی متمرکز استفاده کردند. این یافته با کار Rahman منطبق است که نشان‌ می‌دهد متدولوژی تحقیق کیفی سهم آشکاری در حوزه TESOL دارد، زیرا محققان تجربیات و نظرات زبان‌آموزان و معلمان را در مورد آموزش و یادگیری زبان انگلیسی بررسی‌ می‌کنند (Rahman, ۲۰۱۵).

همچنین ۳۰ درصد از مقالات دو مجله منتخب از روش تحقیق کمی استفاده کرده‌اند. محققان بیشتر از نظرسنجی‌ به‌عنوان ابزار اصلی جمع‌آوری داده‌ها استفاده کرده‌اند. در نهایت، داده‌های جدول ۳ نشان‌ می‌دهند که روش ترکیبی تنها در ۲۵ درصد از مقالات شناسایی شده است. محققان در این مقالات از نظرسنجی و سپس مصاحبه حضوری برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده کرده‌اند. روش تحقیق ترکیبی دهه‌هاست که در پژوهش TESOL مورد استفاده قرار می‌گیرد (Mirhosseini، ۲۰۱۸). این رویکرد پژوهشی محققان را قادر می‌سازد متدولوژی‌های کیفی و کمی را در فرآیندهای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها ترکیب کنند. با این حال King و Mackey (2016) می‌گویند «اگرچه یک روش غالب در بسیاری از بحث‌های متدولوژی به‌طور ‌ویژه‌ ثمربخش نیست، اما بحث پیرامون روش‌های کمی در مقابل روش‌های کیفی گاه به دستیابی به رویکردهای شناختی‌تر و اجتماعی‌تر برای مطالعه و یادگیری زبان دوم منجر می‌شود» (ص. ۲۰۹).

نتیجه‌گیری

مجتمع فنی تهران این مقاله مروری بر جدیدترین موضوعات و روندها در زمینه آموزش و یادگیری زبان انگلیسی است. این پژوهش تغییر علایق تحقیقاتی را پیگیری می‌کند که محققان پس از پشت سر گذاشتن رویکردهای ESL و EFL با آنها مواجه هستند. در طول دهه گذشته، موضوعات متدولوژی تدریس، سواد دیجیتالی و استفاده از فناوری برای آموزش زبان انگلیسی بر پژوهش‌های گوناگون مسلط بوده‌اند . برای بررسی این روندها از متدولوژی‌های پژوهشی مختلفی استفاده شده است.

برای معلمان و محققان زبان داشتن یک دیدگاه کلی از آنچه در زمینه آموزش و یادگیری زبان انگلیسی رایج است بسیار مهم است. این بررسی نشان داد که در ده سال گذشته، بر موضوعات مرتبط با آموزش انگلیسی مانند متدولوژی تدریس، آموزش معلمان و دانش‌آموزان، استفاده از فناوری در آموزش و یادگیری زبان انگلیسی، دوزبانگی و چندفرهنگی تأکید بیشتری وجود داشته است. همچنین استفاده از فناوری در آموزش و یادگیری زبان انگلیسی یکی از موضوعات تحقیق بوده است. این یافته‌ها به ما تصوری ملموس در مورد تأثیر فناوری در کلاس‌های درس امروزی‌ می‌دهند.

نویسنده: واهب البلادی، دانشگاه آرکانزاس

ترجمه: صبا پرتوی